Blog

Zelfs het woord Arabisch kan onduidelijk zijn, omdat men vaak denkt dat Arabieren een enkel ras zijn. De term Arabisch verwijst echter eerder naar cultuur en taal dan naar afstamming.

Arabisch

Arabisch is een term die wordt gebruikt om de mensen te beschrijven met de moedertaal Arabisch. Dit is een culturele term, geen ras-term of religieuze term. Arabische mensen komen uit verschillende etnische en religieuze achtergronden. De 22 Arabische landen zijn: Algerije, Bahrein, de Comoren, Djibouti, Egypte, Irak, Jordanië, Koeweit, Libanon, Libië, Marokko, Mauritanië, Oman, Palestina, Qatar, Saoedi-Arabië, Somalië, Soedan, Syrië, Tunesië, Verenigde Arabische Emiraten en Jemen. Iran en Turkije worden door velen ook vaak als Arabische naties beschouwd, maar zij maken officieel geen deel uit van de groep, omdat men daar respectievelijk Farsi en Turks spreekt. Die verwarring komt doorgaans voort uit het feit dat men in deze landen grotendeels islamitisch is, zoals ook in de Arabische landen.

Religie

Wanneer je Arabische waarden probeert te begrijpen, moet je rekening houden met het effect van de islam op de Arabische samenleving. Hoewel er andere religieuze groeperingen zijn, is de meerderheidsreligie in het gebied de islam en speelt deze een centrale rol op het beïnvloeden van de cultuur. De Koran is de hoofdtekst, die volgens moslims door de engel Gabriël is geopenbaard aan de profeet Mohammed. Het is een van de grondslagen van de islamitische wet.

Sharia

De islamitische wet staat ook bekend als de sharia en is onderdeel geworden van de grondwetten en seculiere wetten van de meeste landen. Sommige landen, zoals Saoedi-Arabië, gebruiken de sharia-wetgeving voor alle rechtsgebieden.
Elk Arabisch land interpreteert de islamitische wet anders; sommigen volgen het strenger dan anderen. Landen die zich houden aan extreme interpretaties van de sharia, zoals steniging, de doodstraf en het afhakken van handen van dieven, halen vaak het westerse nieuws. Dit veroorzaakt de misvatting dat deze acties de norm zijn, waardoor het woord sharia in westerse landen een negatieve klank heeft gekregen.

Religieuze gebruiken

• Veel moslims bidden vijf keer per dag en alle andere verplichtingen en verantwoordelijkheden worden dan veelal gepland rond de gebedstijden.
• Het vrijdagmiddaggebed in de moskee is het belangrijkste gebed van de week. Het luidt het begin van het weekend in. Het toont respect wanneer je bij het maken van afspraken hiermee rekening probeert te houden.
• In de Ramadan vasten moslims van zonsopgang tot zonsondergang. Na zonsondergang wordt er uitgebreid gegeten, vaak met familie en vrienden. Probeer ook hiermee rekening te houden bij het maken van afspraken.
• Als je een moskee bezoekt, op uitnodiging of wanneer de moskee is opengesteld voor toeristen, dan wordt je geacht je schoenen uit te trekken. Zie je buiten of binnen een soort fonteintje en draag je geen sokken, was dan ook je voeten voor je de moskee betreedt.
• Als je een moskee bezoekt, dan dien je zedig en bescheiden gekleed te zijn. Voor mannen geldt dat de benen volledig bedekt moeten zijn. Vrouwen moeten ook de benen volledig bedekt hebben met een lange rok, mogen geen blote schouders en armen hebben en moeten het hoofd bedekken.

Familieband

Familie is een integraal onderdeel van de Arabische cultuur. Families onderhouden stam- en clanverbindingen in veel landen en loyaliteit is sterk, vandaar ook een oude Arabisch uitdrukking die zoiets neerkomt op: “Ik en mijn broers tegen mijn neven, ik en mijn neven tegen de vreemdeling”.
Mensen kennen en spreken trots over hun genealogie. De uitgebreide familie viert samen feestdagen en tijdens de Ramadan ontbijten ze met elkaar voor zonsopgang of dineren uitgebreid na zonsondergang.

Familierollen

In de Arabische wereld spelen ouders een conventionele rol in het gezinsleven.

Vaders

In de meeste Arabische landen hebben mannen de patriarchale rol. Van een man wordt verwacht dat hij financieel voor zijn gezin zorgt en zich schaamt als hij dat niet kan. Dit is een waarde uit de Koran die mannen aanwijst als beschermers van vrouwen. Door veranderingen in de maatschappij en het onderwijs, helpen vrouwen tegenwoordig ook financieel. Soms ondermijnt dit de rol van de man als kostwinner. Hoewel de vader traditioneel het laatste woord heeft, bespreken en plannen ze samen voordat ze beslissingen nemen.

Moeders

Veel vrouwen in Arabische landen behouden een traditionele rol en blijven thuis. De taak van een vrouw is het groot brengen van de kinderen, opvoeden en het huishouden. De westerse samenleving beschouwt deze vrouwen als onderdrukt en niet gelijk aan mannen. Toch is de werkelijkheid een beetje anders:
• De vrouw en huisvrouw is wel betrokken bij zakelijke aangelegenheden.
• Tradities veranderen en ook vrouwen gaan zowel binnenshuis als buitenshuis werken. Ze zijn wel discreet over hun loopbaan.

Kinderen

Kinderen imiteren het voorbeeld van hun ouders. Jongens leren van jongs af aan ‘mannen’ te zijn, de vrouwen binnen het gezin te beschermen en verantwoordelijkheid te nemen buitenshuis. Dochters worden geleerd om het huishouden te bestieren; zij krijgen lof voor hun vrouwelijke eigenschappen. Kinderen gaan doorgaans niet uit huis voordat ze trouwen. Ook komt het voor dat één zoon na het huwelijk met zijn vrouw thuis blijft wonen om te zorgen voor de ouders.

Ouderen/ouders

Eerbied voor ouders en oudere mensen is een andere waarde die kan worden herleid tot de Koran. Allah beveelt dat ouderen worden gewaardeerd, plichtsgetrouw worden behandeld en dat er tegen hen vriendelijk en beleefd wordt gesproken. Vaak worden zij over alle zaken geraadpleegd ook al wordt hun advies mogelijk niet gevolgd. Het systeem voor gezondheidszorgondersteuning is zwak. Van een jongere generatie, vooral vrouwen, wordt verwacht dat zij thuis voor de oudere generatie zorgen bij ziekte. En jonge vrouwen vertrouwen op hun moeders en grootmoeders tijdens een bevalling en de kraamzorg en kinderopvang die daarop volgt.

Privacy

In de Arabische wereld is privacy een andere culturele waarde die teruggaat naar de Koran. Mensen bespreken hun zorgen niet buiten het gezin. Als een persoon vernederend over een familielid spreekt of over privézaken spreekt met een buitenstaander, wordt hij berispt. Ook binnenshuis is privacy belangrijk. Als het huis groot genoeg is, dan is er meestal een aparte salon waar gasten worden ontvangen of jonge vrouwen worden voorgesteld aan potentiële huwelijkskandidaten. Is de woning niet groot genoeg, dan worden afspraken goed gepland zodat andere familieleden niet aanwezig zijn bij de te bespreken zaken waarmee zij niets te maken hebben. Als alternatief worden afspraken buitenshuis geregeld.

Gastvrijheid

De Arabische cultuur is zeer gastvrij en vrijgevig. Het is een eer wanneer je bij iemand warm wordt verwelkomd. Een weigering op een uitnodiging kan als beledigend worden opgevat. Toon wel respect door het volgende in acht te nemen:
• Ga staan wanneer iemand de kamer binnenkomt (de eerste keer).
• Respecteer de verschillende woongebieden in het huis. Wanneer iemand zegt “mijn huis is jouw huis”, betekent dit niet dat je zomaar in elke kamer op onderzoek kan gaan. Het is slechts een uitdrukking.
• Schud geen hand met een Arabische vrouw, tenzij zij jou haar hand geeft.
• Spreek niet met Arabische vrouwen voordat je geïntroduceerd bent.
• Vraag niet naar de vrouw of dochters van een Arabier.
• Neem altijd een geschenk aan wanneer deze je wordt aangeboden.
• Vermijd politiek, religie en persoonlijke relaties tussen mannen en vrouwen als gespreksonderwerpen. Ook als men naar jouw mening vraagt is het raadzaam om neutraal te blijven.

Eten en drinken

Wanneer je bij iemand bent uitgenodigd, zul je altijd hapjes of zelfs hele maaltijden aangeboden krijgen. Samen eten en drinken is een belangrijk onderdeel in de cultuur. Houd hierbij rekening met het volgende:
• Weiger nooit een drankje, dat is onbeleefd. Heb je even genoeg, zorg dan dat je je glas of kopje niet helemaal leegdrinkt.
• Als je een hapje krijgt aangeboden, val dan niet gelijk hongerig aan. Het is beleefd om eerst te weigeren en het hapje dan alsnog te accepteren, omdat men toch wel zal ‘aandringen’ dat je moet proeven.
• Was je handen voor het eten.
• Gebruik altijd de rechterhand bij het eten, drinken, doorgeven of accepteren van eten en drinken. De rechterhand wordt als rein beschouwd. De linkerhand is bedoeld voor toiletbezoek.
• Blijf na het eten niet te lang hangen. Respecteer dat de gastheer/vrouw ook nog moet opruimen. Vertrek niet gelijk na de laatste hap, maar ongeveer een half uur of na de thee of koffie.

Tot slot

Je verdiepen in een andere cultuur zodat je meer weet over hun culturele waarden en hoe je je daarin moet gedragen, is nuttig en respectvol. Je beseft niet alleen de verschillen tussen hun cultuur en die van jou, maar je begrijpt ook de overeenkomsten en waardeert hoeveel mensen van verschillende naties gemeen hebben!

Cultuurworkshop

Heb je in je werk veel met de Arabische cultuur te maken en merk je daarbij dat cultuurverschillen vaak tot onbegrip leiden? Ben je op zoek naar een van onze culturele workshops? Het is een aanrader om met een groepje collega’s onze cultuurworkshop te volgen. In deze drie uur durende workshop word je door onze cultuurspecialisten meegenomen op een reis van cultuurverschillen en overeenkomsten binnen de Arabische cultuur.

NB: deze blog is niet generaliserend bedoeld, maar gebaseerd op van oudsher traditionele gebruiken en opvattingen. Het komt uiteraard ook voor dat men van traditionele opvattingen afwijkt en een hedendaagse, westerse leefstijl aanhangt.

Ben je op zoek naar een van onze culturele oplossingen? Waarbij Global Talk je leert om culturele sensitiviteit te ontwikkelen?

Lees ook de artikelen:
• Dronten krijgt Poolse cultuurlezing
• Succes! Integratieonderzoek Doetinchem
• Amaniël Hagos, Eritrese alleskunner
• Fietsen in Afghanistan
• Zwangere immigrant bij de verloskundige
• De Chinese cultuur: leuk en lastig
• Communiceren zonder woorden
• Thuiszorg in andere culturen
• Allochtonen en de geestelijke gezondheidszorg
• Omgaan met de Zuid-Koreaanse cultuur
• Non-verbale communicatie in verschillende culturen
• Zwangerschap en kraamtijd in andere culturen
• Cultureel respect binnen de gezondheidszorg