Tolk Zina Polus: specialisatie GGZ

Zina Polus is een jonge vrouw van 31 jaar. Sinds drie jaar is ze registertolk Midden-Oosten, Arabisch en tolkt ze veel voor GGZ-instellingen. Hoe dat gaat, wat het inhoudt en wat je er voor moet kunnen legt ze uit.

Ervaring en specialisatie

Zina tolkt alweer een aantal jaar voor de GGZ en dat doe ze met veel plezier. Ook al is het nooit gemakkelijk. Door haar eigen interesse en nieuwsgierigheid in de geestelijke gezondheidszorg is zij zich verder specialistisch gaan ontwikkelen en heeft verschillende opleidingen en trainingen gevolgd. Daarnaast leert ze nog elke dag bij. Haar ruime ervaring en specialisme zorgen ervoor dat ze op alle fronten binnen de GGZ moeiteloos inzetbaar is.

“Ik vind de GGZ een boeiende branche om voor te tolken. Het is elke keer weer een openbaring hoe het gesprek verloopt. In het begin is het vaak onduidelijk wat iemand mankeert. Vervolgens gaat de behandelaar stap voor stap samen met de cliënt ontrafelen wat het probleem is. Als na afloop van het gesprek een richting voor een oplossing kan worden ingezet vind ik dat bijzonder. En ben ik blij dat ik daar een bijdrage aan heb kunnen leveren.”

Herhalingen

“Het gaat niet alleen maar om tolken wat er gezegd wordt.” Door de verschillende gespecialiseerde GGZ opleidingen heeft ze ook geleerd wat ze moet en kan doen tijdens een gesprek. Het is bijvoorbeeld erg belangrijk dat ze steeds de naam van de cliënt herhaalt of telkens herhaalt wat de cliënt heeft gezegd. Dat is belangrijk voor de behandelaar en voor de cliënt. Het is onderdeel van het behandelprotocol en de cliënt voelt zich hierdoor gehoord en serieus genomen.
Ook heeft ze geleerd hoe ze zichzelf op locatie moet beschermen bij een emotionele of agressieve uitbarsting van een cliënt. Ze moet dan direct achter de behandelaar gaan staan en de situatie door de behandelaar laten oplossen.

Telefonisch of op locatie

Voor Global Talk tolkt ze vaak telefonisch voor de GGZ en dat gaat prima. Toch meent ze dat het in bepaalde gevallen beter is om op locatie te tolken. Zeker als een cliënt een bepaalde positie moet innemen of een situatie fysiek moet uitbeelden.
“Ik kan dan niet zien wat er gebeurt en door de dynamiek van het gesprek en de oplopende emoties wordt vaak vergeten in de telefoon te praten. Ik vind het dan niet gepast om te roepen dat ik het niet heb verstaan en dat het herhaald moet worden. Dat kan je iemand niet aandoen die in een behandeling zit. Ik tolk dan alleen wat ik wél hoor.”

Met of zonder tolk?

Op de vraag of een GGZ gesprek of behandeling met een anderstalige ook wellicht zonder tolk kan plaatsvinden reageert Zina ontstelt: “Absoluut niet!” Ze praat gepassioneerd: “Je moet je voorstellen dat de mensen die bij de GGZ-instelling komen getraumatiseerd zijn. Als je een trauma hebt kan je geen andere taal leren. Je kan niets onthouden en je hebt geen concentratievermogen. Dus de eerste stap die ze moeten zetten als ze in Nederland zijn, is de traumaverwerking. Daarna komt pas de toekomst, de taal leren, inburgeren en aan het werk.”

Geen schaamte meer

Een ander aspect is schaamte en trots. Vooral de mensen uit het Midden-Oosten hebben dit in hun achtergrond en cultuur. Naar de dokter gaan voor een lichamelijk probleem is al moeilijk. Laat staan voor een geestelijk probleem. De schaamte wordt alleen maar groter als de cliënt vergezeld wordt door een informele tolk zoals een familielid of buurvrouw.

“De cliënten voor wie ik tolk weten dat ik een neutrale, onafhankelijke en gespecialiseerde tolk ben. Tijdens de gesprekken waar ik tolk, durven ze daarom wél alles te vertellen en te uiten. Ik weet zeker dat dit de behandeling ten goede komt. Daarom is het zo belangrijk dat de GGZ-instellingen én de anderstaligen cliënten weten dat per 1 januari 2022 de kosten voor de tolk vergoed worden door de zorgverzekeraar.”

Tot slot doet Zina een oproep:

“Niet aarzelen, niet bang zijn. Elk gesprek met een professionele tolk loopt veel vlotter. En dat is fijn voor jou als behandelaar en noodzakelijk voor je cliënt. Met de vergoeding vanaf 1 januari heb je alle kans om het uit te proberen.”