Als tolk kom je op plekken waar je normaal gesproken niet zomaar komt. Bijvoorbeeld bij belangrijke rechtszaken of intieme momenten in de levens van mensen. Maar ook achter de schermen bij belangrijke voetbalwedstrijden in de League en Europa League. “Het is geen straf om naast Tadic en Mourinho te zitten.”

Dat zegt Lale Demir. Zij is tolk Turks, Engels en Duits en heeft dit jaar al veel bijzondere tolkdiensten achter de rug. Met name in de voetbalwereld. “De loting van de Europa League is dit seizoen gunstig voor een tolk Turks. Ajax, FC Twente en AZ spelen allemaal tegen Turkse club en ik heb bij al die clubs mogen tolken. Hoe gaaf is dat?”

Tolken tussen de sterren

Wie denkt dat tolken bij voetbalwedstrijden alleen maar plezier maken is, heeft het mis. Het is namelijk topsport. “Er staan constant camera’s op je gericht en veel wordt live uitgezonden. Maak je een flinke flater, dan ga je viraal. Dat wil je niet. Daarom moet je op en top voorbereid zijn. Voetbaltaal is specifiek. Er vliegen termen over tafel die je moet kennen. Met alleen weten wat buitenspel is, kom je er niet. Daarbij moet je, zeker als vrouw, je mannetje kunnen staan in die wereld. Dat lukt me goed, dat vind ik best stoer.”

Bij het bezoek van Besiktas aan Ajax tolkte Lale voor Giovanni van Bronckhorst, de Nederlandse trainer van Besiktas. Hem brak even het zweet uit toen Lale de tijd nam voor de vertaling. “Een Turkse journalist begon eerst een riedeltje over voor welke krant hij werkte en wie hij was. Ik wachtte met tolken tot hij zijn vraag stelde. Van Bronckhorst verstond het voorstellen niet en keek me echt aan met een blik van ‘help me!’. Ik knikte geruststellend en vertaalde daarna netjes alles. Toen werd hij ook weer relaxed. Dat zijn grappige momenten waarin je ziet dat er zonder een tolk geen communicatie mogelijk is. Hij had me echt nodig.”

Tranen van geluk en verdriet

Naast de bijzondere diensten als voetbaltolk, tolkt Lale dagelijks op de voor haar meer ‘gebruikelijke’ plaatsen. “Ik kom vaak bij de notaris en doe veel diensten voor het CBR. Dat zijn meestal leuke diensten. Je helpt mensen met bijvoorbeeld de koop van hun eerste huis of mensen die slagen voor hun CBR-examen. Voor anderstaligen is vooral dat laatste echt heel belangrijk. Het is meer dan alleen een papiertje. Het is een volgende stap voor hen in Nederland. Daar komt dus vaak een mooie emotie los.”

Van huilen van geluk, naar huilen van verdriet. Als tolk kom je veel met verdriet en heftige emoties in aanraking. Bij zware rechtszaken bijvoorbeeld, maar ook in ziekenhuizen. “Tolken doe je vaak in verdrietige situaties. Slechtnieuwsgesprekken zijn daar een goed voorbeeld van. Ik heb wel eens iemand moeten vertellen dat diegene nog meer kort te leven had, maar ook een keer aan een kersverse moeder dat haar kindje het syndroom van down had. Dat zijn zware momenten, maar juist dan is een tolk extreem belangrijk. Hoe vervelend de situatie ook is, door jou zijn ze niet langer in onzekerheid en begrijpen ze de boodschap.”

Het mooiste vak dat er is

Onzekerheid is iets waar veel anderstaligen mee te maken krijgen. Zeker nieuwkomers die in een asielzoekerscentrum wachten op goedkeuring van hun asielaanvraag. Ook daar is Lale vaak als tolk te vinden. “Dat zijn intense en pittige gesprekken. Het gaat over iemands toekomst in Nederland. Op het moment dat iemand te horen krijgt dat hij of zij uitgezet wordt, dan komen er heftige emoties los. Daar moet je als tolk mee om kunnen gaan. We werken altijd met mensen, ook in moeilijke situaties. Dat gaat je niet altijd in de koude kleren zitten. Daarmee dealen hoort bij het takenpakket van een tolk.”

Of Lale nu tolkt voor een miljoenenpubliek bij FC Twente of Ajax, in de rechtszaal of bij een intiem of heftig gesprek, het tolkenvak is volgens haar het mooiste dat er is. “Het is absoluut geen makkelijk vak. Je moet altijd scherp zijn en kunt geen moment verzwakken of afdwalen. Maar als je vervolgens ziet en merkt dat je het verschil maakt op belangrijke momenten, dan is dat zo mooi. Of het nu een leuk of verdrietig moment is. Mensen zijn dankbaar dat jij het ze in hun eigen taal hebt kunnen vertellen. Dat maakt mijn werk zo mooi. De dankbaarheid die ik iedere dag weer terugkrijg, daar doe ik het voor!”