Op 16 maart 2022 ontmoeten we Nadiya voor het eerst. Ze is onderdeel van de eerste groep Oekraïense kandidaten die we in Hengelo opleiden en trainen voor de functie van taalondersteuner Oekraïens. De oorlog in Oekraïne is net uitgebroken en de verwachting is dat duizenden Oekraïners huis en haard gaan verlaten voor een veilig heenkomen in een ander land. Dus ook naar Nederland. Om de verwachte grote stroom van oorlogsvluchtelingen te kunnen helpen met een Oekraïense tolk hebben we hulp nodig. In Nederland zijn er welgeteld maar 16 tolken in deze taal beschikbaar. Bij Global Talk zijn we ongerust. Met 16 tolken kunnen we niet of in ieder geval onvoldoende alle vluchtelingen helpen.

Taalondersteuner geboren

Binnen een aantal dagen wordt het idee geboren om de Oekraïense mensen in Nederland om hulp te vragen. Gedurfd? Ja, maar er is geen keus. We doen een oproep aan mensen die de Nederlandse én Oekraïense taal machtig zijn. Aan deze oproep wordt massaal gehoor gegeven, meer dan 900 personen reageren. Zij worden zorgvuldig geselecteerd op taal, taalniveau (Nederlands- Oekraïens) en beschikbaarheid. Van maart tot aan september volgen zij één van de veertien basistrainingen bij Global Talk.

Nadiya

Een van deze mensen is Nadiya Huugen-Narolska. Ze komt in 2002 naar Nederland voor een fysiologisch promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Tijdens haar onderzoek ontmoet ze haar man Dennis, ze trouwen en krijgen twee kinderen. Door het onregelmatige werk van haar man kiezen ze ervoor dat Nadiya stopt met werken en gaat zorgen voor de kinderen. Ze wordt huisvrouw. Het gezin woont in het dorpje Gorssel vlakbij Deventer.

Hulp aan Oekraïne

Direct na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne startte Nadiya en Dennis een ophaalactie voor de Oekraïners. Dit was een groot succes: “De reacties waren hartverwarmend en al na twee weken was het huis vol met schenkingen.”

In dezelfde periode maakt een schoonzus haar attent op de oproep om taalondersteuner te worden bij Global Talk. Ze schrijft zich in en wordt al snel gebeld door Ruben van der Mooren van Global Talk Resources: “Het was het snelste sollicitatiegesprek dat ik ooit heb gehad. En ik was er niet eens echt bij met mijn hoofd. De spullen moesten op transport naar Oekraïne. Dat was mijn prioriteit.”

Centraal Station Amsterdam

Na de basistraining van taalondersteuner gaat Nadiya onder begeleiding van Global Talk aan de slag. Eén van haar eerste opdrachten was op het Centraal Station in Amsterdam vluchtelingen opvangen met het Rode Kruis en de gemeente. Lange rijen doodvermoeide mensen stonden stil te wachten op een registratie: “Ze droegen de oorlog en de verschrikkingen letterlijk met zich mee. Je zag het in hun ogen. Sommige kinderen waren uitgedroogd, moe en apathisch. Ineens was de oorlog voelbaar en dichtbij. Dat maakte een enorme indruk.”

In deze periode waren er continue 6 tolken of taalondersteuners, 24/7 in wisseldienst aan het werk op CS Amsterdam.

Praktische en geestelijke begeleiding

De afdeling Resources belde regelmatig met de actieve taalondersteuners om hen naast praktische ondersteuning ook mentaal te ondersteunen. Ook konden ze een beroep doen op de Collegiale opvang tolken, Your Talk en kregen de taalondersteuners de onlinebijeenkomst ‘In balans blijven in moeilijke tijden’ aangeboden.

Ook Nadiya had daar behoefte aan: “Ik kreeg veel steun van Ruben, Your Talk en familie en vrienden.  Hardlopen heeft me ook enorm geholpen en dat doet het nog steeds. Na een moeilijke opdracht trek ik mijn hardloopschoenen aan en loop mijn hoofd leeg.  Dat is voor mij genoeg. Daarna kan ik er weer tegenaan.”

Om nooit te vergeten

Een volgende opdracht kreeg ze in haar buurt bij de opvang van de gemeente. Daar was een wonderlijke situatie ontstaan. Aan de ene kant stond een groep Oekraïners waarvan de één wilde werken, de ander huisvesting en weer een ander een huisarts nodig had. Aan de andere kant stonden de Nederlandse hulpverleners die wanhopig hun best deden om iedereen te begrijpen.

“Door daar te zijn en te vertalen keerde langzaam de rust terug. De frustraties vervlogen en de glimlach kwam terug op de gezichten. Toen begreep ik hoe groot mijn impact als tolk is. Hoe belangrijk de verbinding is die ik maak tussen mensen. Dat moment én de blijdschap die ik toen voelde, zal ik nooit vergeten.”

Van taalondersteuner naar tolk

Het vak van taalondersteuner blijkt op het lijf geschreven te zijn van Nadiya. Als ze het aanbod krijgt om met hulp van Global Talk de tolkenopleiding te volgen, neemt ze het aan.

“Daar heb ik nog wel even over na moeten denken. Ik wilde eigenlijk alleen maar helpen in deze crisis. Nooit van mijn leven had ik kunnen verzinnen dat ik ooit freelance tolk zou worden en een eigen onderneming starten.”

Toch realiseert ze zich dat ze met haar talenkennis, ze spreekt ook vloeiend Engels en Russisch, een goed stel hersens en een groot empathisch vermogen, misschien wel de kwaliteiten in huis heeft.

Appeltje, eitje dus de opleiding tot tolk?

“Nou echt niet. Het is een zeer pittige opleiding met enorm veel huiswerk. Leren parafraseren, tekstbewerking, notatietechnieken aanleren, met de juiste nuance, en ga zo maar door. Het was stap voor stap een stevig vak leren waarin ik precies en zeer zorgvuldig de technieken en woordenschat moest veroveren.”

Naast het harde studeren bij de ITV was de goede band met de groep van acht andere Oekraïense medestudenten, een fijn en belangrijk onderdeel van de studie. “Met een aantal heb ik nog steeds contact. We bellen regelmatig ook voor de gezelligheid. De laatste tijd heb ik zoveel leuke mensen ontmoet! Dat voegt veel toe.”

Geslaagd!

En dan is ze tot haar verbazing, geslaagd:

“Ik vond dat het nog lang niet perfect was. Zeker geen 100%. Ik had eerder ook verbeterpunten meegekregen van de docenten. Dat het dan toch voldoende was om te slagen had ik me niet gerealiseerd.”

Nadiya heeft direct afwisselende opdrachten. Waaronder workshops als Oekraïens cultuurspecialist waarin ze de cultuurverschillen tussen Nederland en Oekraïne uitlegt. En naast de sociale tolkopdrachten, opdrachten met verschillende interessante technische onderwerpen. “Ik denk steeds, nu heb ik echt wel alles gezien en meegemaakt. Maar de week daarop maak ik dan weer iets verrassends mee.”

Hoop voor de toekomst

Naast het werk is ze bezig met haar inschrijving in het register om beëdigd tolk te worden. En dat duurt even voordat het officieel is. Maar ze heeft geduld want vanaf maart tot aan nu, half december, heeft ze wonderbaarlijk snel, veel bereikt.

“Vroeger plande ik altijd alles, mijn studie, mijn promotie, mijn complete leven was strak gepland. Dit jaar kwam het tolken-vak zomaar op mijn pad. Zonder planning, zonder verwachting. Ik deed mee omdat ik graag mijn landgenoten in Oekraïne wilde helpen. Alleen vanwege de oorlog heb ik dit nieuwe vak geleerd. Dat is heel bijzonder.”

Het geeft hoop voor de toekomst, onverwachts ontstaan er door de oorlog in Oekraïne, mooie initiatieven en ontwikkelingen: “Het is hartverwarmend. Daarom wil ik alle Nederlanders bedanken voor hun steun en liefde die ze aan Oekraïne geven, we waarderen het enorm, het geeft ons kracht om door te gaan.”