Ontmoet: tolk
Haytham Elyo

Zijn motto is: ”Je verplaatsen in de positie van de cliënt: inlevingsvermogen. Dat heb je nodig om mensen beter te begrijpen. Ik móet het goed doen. Ik móet mijn uiterste best doen om goed werk te leveren. Veel verhalen hebben mij aangegrepen en gemaakt tot wie ik nu ben.”

Haytham Elyo is 53 jaar geleden geboren in Syrië. Zowel hij als zijn vader waren sociaal-maatschappelijk en politiek actief. “Mijn medestudenten en ik dachten we het land met onze ideeën konden veranderen; de overmoed van de jeugd. We geloofden er echt in.” Een duidelijk eigen mening werd niet geaccepteerd en bestraft. De grote tegenstellingen en de groeiende grimmige situatie drijft hem uiteindelijk op 18-jarige leeftijd naar Nederland.

Spreek Nederlands met me

Daar stort hij zich direct op de Nederlandse taal. Haytham wil kost wat kost de Nederlandse taal beheersen. Zodat hij zijn gevoel en emotie op natuurlijke wijze kan uitdrukken. “Ik ken een spreuk van een grote Assyrische denker: Als je de taal van een land volledig beheerst dan heb je de sleutel om jezelf te bevrijden uit de gevangenis.” Als hij de Nederlandse taal goed beheerst gaat hij naar de VU (Vrije Universiteit) in Amsterdam voor de studie *Semitische talen en culturen.

Tolk bij de IND

Op de universiteit ontmoet hij de decaan Auke Hofman. Deze vertelt dat de Nederlandse overheid dringend op zoek is naar tolken van verschillende talen voor de eerste vluchtelingenstroom. Het is begin jaren 90. Hij wordt aangenomen bij de IND in Hoofddorp. “Toen ik in Nederland kwam waren er niet zoveel tolken, en uit mijn eigen ervaring wist ik hoe belangrijk de rol van een tolk was. Daarom vind ik het erg fijn om mensen bij te staan met de talen die ik spreek.”

Hij formuleert zorgvuldig: “Voordat het gesprek begint verheug ik me erop om mensen te zien die zich veilig en vertrouwd voelen. Na het gesprek voel ik me dankbaar als dat gelukt is en iemand beter in zijn vel zit.” Soms is het moeilijk. Dan komt er niets uit: “Mensen zijn in war. Iedereen heeft vreselijke dingen meegemaakt. Ik vraag dan God een handje te helpen.”

Syrisch Aramees

Haytham spreekt naast Nederlands diverse Arabische dialecten. Het leren van een nieuwe taal of dialect vindt hij geweldig. “Veel talen leer ik door de woorden uit te spreken zonder gêne. Ook al beheers ik het onvoldoende, ik vind het leuk om te doen. Dialecten imiteren vind ik ook prachtig.”

Nu woont hij alweer jaren in Hengelo. “Mijn Syrische vrouw woonde hier al en er is een grote Syrische orthodoxe gemeenschap waar ik me thuis voel.” Thuis spreekt hij met zijn vrouw voornamelijk *Syrisch Aramees. Hij legt het graag uit: “Dit is een levende taal geen politieke taal. Het Syrisch Aramees wordt alleen nog in bepaalde gebieden gesproken. De mensen, in geïsoleerde dorpen in de bergen, spreken het zuivere Syrisch Aramees. Daar vind je nog de prachtigste gebouwen en kathedralen.”

Jonge mensen zijn hard nodig

Jongeren adviseert hij om tolk te worden: “Jonge mensen met een grote liefde voor talen en empathisch gevoel hebben we hard nodig. Ze kunnen er goed hun brood mee verdienen én mensen helpen. Ik stimuleer altijd jonge mensen om het vak te kiezen. Saai? Elke situatie is compleet anders, daar moet je wel tegen kunnen.” Ook voor zijn eigen kinderen vindt hij het tolken vak een uitstekende keuze.

Zegen

In de toekomst wil Haytham tijd hebben voor andere zaken. Zoals vrijwilligerswerk en christelijke verzorging van eenzame mensen. Vanuit zijn spiritualiteit en geloof wil hij daar een grotere rol in gaan spelen.

Bij het afscheid krijg ik Gods zegen.

Uitleg:

*Semitisch duidt op de volken, talen en culturen van de afstammelingen van Noachs zoon Sem, die bekendstaan als de Semieten. Tot de eerste Semieten behoorden diverse Arabische stammen, en ook de Arameeërs (of Syriërs), de Assyriërs, de vroege Chaldeeën, de Elamieten, de Hebreeën en anderen. ( bron: de bijbel)
*De (Aramese) Syrische taal is een van de oudste talen ter wereld. Zij behoort tot de Semitische taalgroep. Het echte zuivere Syrisch is een klassieke taal. In het begin van onze jaartelling werd in Palestina, Syrië en Mesopotamië Aramees gesproken. Daarom zijn gedeelten van de bijbel in het Aramees geschreven, zoals gedeelten van de boeken Daniel en Ezra.