)){kind=small}
)){kind=small}
In een samenleving die in een razendsnel tempo verandert spelen diversiteit, taal en cultuur een steeds grotere rol in verschillende sectoren. Een van die sectoren is het onderwijs. Frits Los, intern begeleider bij de taalklas van basisschool De Singel in Leiden, vertelt hoe tolken helpen om anderstalige ouders en leerlingen te begeleiden bij hun overgang naar een nieuwe onderwijscultuur.
De rol van een tolk
Met gemiddeld 45 leerlingen in 3 taalklassen en zo’n zes gesprekken per jaar per leerling is de inzet van tolken volgens Frits essentieel. Van intakegesprekken tot voortgangsbesprekingen en overdrachten, een tolk helpt miscommunicaties te voorkomen. “Het is belangrijk dat de communicatie tussen school, ouder en kind optimaal is. Ook bij de meest gangbare gesprekken. Wanneer een kind bijvoorbeeld goed presteert, dan wil je dat ook kunnen overbrengen. In dat soort gevallen kiezen wij vaak voor een telefonische tolk. Dat is op dat moment voldoende. Bij zorggesprekken is dat anders. Dan willen ouders de tolk kunnen zien. Dat creëert een gevoel van zekerheid en vertrouwen.”
Wat helaas nog weleens voorkomt is dat een familielid tolkt bij gesprekken op school. Dat kan niet, vindt Frits. “Ik weet nog dat een jonge leerling bij een oudergesprek zijn oudere broer en moeder meenam. Zijn broer sprak namelijk Nederlands. Een tolk was volgens de jonge leerling niet nodig. De assertiviteit is te prijzen, maar het kan natuurlijk niet. Het gesprek moet neutraal en nauwkeurig verlopen zodat de ouder volledig op de hoogte is en alles begrijpt wat er besproken wordt en er ook niets achtergehouden wordt.”
Betrokkenheid bij het gesprek
Iets wat Frits waardeert, is de betrokkenheid van de tolken. “Ze denken actief mee en zijn bereid onderwerpen uit te leggen als het onduidelijk is. Over het Nederlandse schoolsysteem en wat dit betekent voor de leerling bijvoorbeeld. Dit zorgt ervoor dat ouders en leerlingen zich écht begrepen voelen en een beter begrip krijgen van wat er van ze wordt verwacht.”
Frits bereidt gesprekken met anderstaligen zorgvuldig voor. “Ik schets vooraf altijd de context richting de tolk, daarbij stel ik korte vragen en houd ik pauzes tussen mijn zinnen om de vertaling goed te laten verlopen. Aan het eind van het gesprek vat ik de besproken punten samen, zodat ik zeker weet dat iedereen het gesprek heeft begrepen.”
Ouders zijn vaak opgelucht op het moment dat er een tolk wordt ingeschakeld, merkt Frits. “Vanaf het moment dat ze in hun moedertaal kunnen communiceren, zie je een soort ontspanning. Dat maakt een groot verschil tijdens het gesprek.”
Een brug tussen twee culturen
Volgens Frits vraagt het Nederlandse onderwijssysteem om veel aanpassingsvermogen van nieuwkomers. “De overstap naar bijvoorbeeld het voortgezet onderwijs kan overweldigend zijn. Het is belangrijk om verwachtingen goed te communiceren en verschillen in onderwijscultuur te overbruggen”.
Naast taal, spelen cultuurverschillen een grote rol binnen in onderwijs. “Bij bijvoorbeeld Oekraïense leerlingen merk ik dat hulp vragen een aandachtspunt blijft. Een tolk kan dit duiden en herkent die verschillen. Dat helpt gesprekken soepeler te laten verlopen middels doorvragen op bepaalde onderwerpen.”
Een tolk is in de ogen van Frits veel meer dan een vertaler. “Het is een schakel tot begrip en samenwerking. Een tolk is meer dan alleen een woordenboek. Waar Google Translate vaak leidt tot misverstanden, zorgt een tolk voor een natuurlijke en duidelijke communicatie. Met hun taalgevoel en kennis van culturele nuances zorgen zij ervoor dat boodschappen feilloos overkomen.”