Tolken onmisbaar in geboortezorg

Je zou maar gevlucht zijn uit eigen land, kort in Nederland wonen en zwanger zijn. De verloskundige versta je niet , en zij jou ook niet. Dat is de situatie van veel zwangere nieuwkomers. Een tolk is in die gevallen essentieel. “Zij zorgen ervoor dat wij ons werk kunnen doen en we de zwangerschap goed kunnen begeleiden.”

Dat zegt Tineke Okma. Zij is al ruim 25 jaar werkzaam als zelfstandige in de geboortezorg. In die jaren kreeg ze veel te maken kreeg met anderstalige cliënten. Daar leerde ze werken met tolken. “In het begin was dat best even wennen, maar het werkt heel goed. Je kunt daardoor veel betere zorg verlenen.”

Belang van tolken

Sinds januari 2023 wordt het inschakelen van een tolk in de geboortezorg vergoed en dat is geen overbodige luxe, vindt Tineke. “Een zwangerschap is een belangrijke fase in iemands leven. Goede zorg is daarbij erg belangrijk. Wanneer je niet met elkaar kunt communiceren, levert dat onduidelijkheid en stress op. Dat kun je op dat moment niet gebruiken.”

Dat een tolk cruciaal is, heeft Tineke in de praktijk ondervonden. “Ik heb meegemaakt dat vrouwen hun kind meenamen als tolk naar een intake. Dat kan simpelweg niet. Een verloskundige moet intieme vragen stellen en we gaan daarbij best wel in op details. Een kind hoort daar niet aan blootgesteld te worden. Een vrouw kan daardoor ook dingen achterhouden, die wel noodzakelijk zijn om de zwangerschap goed te laten verlopen en om mijn werk goed te kunnen doen.”

In die gevallen bieden tolken een uitkomst. “Zij zorgen ervoor dat het gesprek soepel loopt en dat ik als verloskundige alle informatie krijg die ik nodig heb. Daarbij kan ik de zwangere vrouw ook beter helpen en haar begeleiden in de zwangerschap. Dat is onmogelijk op het moment dat je elkaar niet begrijpt. Natuurlijk zijn er ook folders ontwikkeld in andere talen met informatie en uitleg, maar geloof me; die worden niet of niet goed gelezen. Goede en persoonlijke communicatie is van onschatbare waarde.”

Werken met een tolk

Het inschakelen van een tolk is heel eenvoudig. “Ik heb voornamelijk gewerkt met telefonische tolken en dat werkt perfect. Je belt de tolk in op het moment dat je een gesprek hebt met een anderstalige en je kunt dan meteen je gesprek voeren. Het is ook mogelijk om een tolk vooraf te reserveren als je weet dat je een gesprek hebt waarbij je een tolk nodig hebt. In bijna iedere denkbare taal is een tolk beschikbaar. Ik vind het de ideale oplossing.”

Het daadwerkelijke gesprek met een tolk erbij is in het begin wel even wennen, bekent Tineke. “De eerste keer was best gek. Je praat toch met een telefoon erbij. Wanneer je een stem uit een telefoon hoort, ben je snel geneigd om tegen de telefoon te gaan praten. Ik heb mezelf aan moeten leren om dat niet te doen. Je moet het gesprek proberen te voeren zoals je altijd doet. Contact maken met iemand, in de ogen aankijken en een open houding. De tolk is er wel, maar hij of zij is geen partij in het gesprek. Je moet het gesprek echt voeren met de anderstalige. De tolk is er slechts om het gesprek te faciliteren.”

Rekening houden met hoe je een gesprek aangaat is ook van belang. “Een tolk moet natuurlijk het gesprek goed kunnen vertalen. De eerste keer stelde ik wel eens te veel vragen achter elkaar. Dat is voor een tolk lastig werken. Mijn tip: neem de tijd voor dit soort gesprekken, stel één vraag tegelijk en wees geduldig. Zo geef je de tolk de kans om alles goed te vertalen. Op die manier kun je heel goed en prettig je gesprek voeren.”

Cultuurverschillen

Iets waar Tineke altijd rekening mee probeert te houden, is het verschil in cultuur. “Wij Nederlanders zijn heel open, maar dat is niet vanzelfsprekend in andere culturen. Ik lees me altijd zo goed mogelijk in de andere cultuur in. En waar het kan, vraag ik ook om een vrouwelijke tolk. Bij een mannelijke tolk merk je toch dat vrouwen sneller dichtslaan of dingen niet vertellen uit een vorm van schaamte. Het is ook qua persoon verschillend. Sommige hebben er helemaal geen moeite mee wanneer de tolk een man is, andere wel. Dat is iets waar ik dan rekening mee moet houden. Bijvoorbeeld om hele intieme vragen te bewaren voor een volgend gesprek, wanneer er wel een vrouwelijke tolk beschikbaar is.”

Schakel een tolk in

Tineke heeft regelmatig met een tolk gewerkt en haalde daar veel plezier uit. “Ik vind het leuk! Het vraagt iets heel anders van je dan bij de reguliere gesprekken, maar het geeft ook veel voldoening. Je kunt het verschil maken en iemand écht helpen. Ik zou iedereen die werkzaam is in de geboortezorg dan ook adviseren om er gebruik van te maken. Tolken worden vergoed en ze maken daadwerkelijk het verschil. Maak daar gebruik van, want elke vrouw heeft recht op begrip, respect en kwaliteitszorg tijdens haar zwangerschap.”

 

De foto voor dit artikel is gemaakt door: Doula Dorene