Case
Gemeente Soest zet cultuurkennis in
“Hadden we dit maar eerder geweten.”
“Hadden we dit maar eerder geweten.”
Tess Haverkort is sinds negen maanden klantregisseur WMO bij de gemeente Soest. Daarvoor was ze ambulant hulpverlener en de kennis en ervaringen van de toenmalige thuisbezoeken past ze ook toe in haar huidige rol.
De gemeente Soest bestaat uit de dorpskernen Soest en Soesterberg. Samen goed voor 47.000 inwoners. Een aantal maanden geleden heeft de gemeente via de kwaliteitsmanager drie online cultuurworkshops aangevraagd bij Global Talk: Marokkaans, Turks en Somalisch.
In mijn ogen* is de gemeente Soest een witte en welvarende gemeente. Dus ik ben nieuwsgierig waarom de workshops zijn aangevraagd.
Tess: “Er is hier een grote Somalische gemeenschap. Daarnaast hebben we te maken met nog veel meer anderstalige inwoners.“ En dat gaat vaak zonder problemen. Maar als er wel problemen zijn die de taal overstijgen dan is dat complex en van lange duur omdat men elkaars gedrag of achtergrond niet goed begrijpt.
Ze legt uit: “Nieuwsgierig zijn naar elkaar en moeite doen om elkaar te blijven bereiken is belangrijk. Als we de juiste achtergrondkennis niet in huis hebben dan gaan we daarna op zoek.”
Ook Tess kwam in aanraking met een cultuurbarrière. Daarom vond zij het helpend meer achtergrond te hebben. Na het volgen van de online cultuurworkshops dachten zij en de 25 andere deelnemers: “Hadden we dit maar eerder geweten.”
Tess geeft een voorbeeld: “Een van mijn cliënten was een jonge Somalische vrouw die van huis was weggelopen. Thuis had ze grote problemen: blijven was geen optie en terug gaan naar de oude situatie ook niet. De impact en de kracht van het familienetwerk was in deze context vergaand en beklemmend. Daarom voelde de vrouw zich niet veilig in haar directe omgeving en besloot ze buiten Soest te gaan wonen. Haar grootste angst was dat ze Somalische familieleden tegen zou komen in Soest en de confrontatie zou moeten aangaan.
Tess vervolgd: “In eerste instantie begreep ik haar angst niet zo erg. Want wat kan er gebeuren als je een oom of een tante ontmoet op straat?
In de Somalische cultuurworkshop werd mij verteld dat de Somaliërs een zeer hechte gemeenschap hebben die wij niet kennen. Het bestaat uit clan familieverbanden met grote, verregaande gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Je zorgt voor elkaar en je bemoeit je met elkaar, gevraagd of ongevraagd.”
Door de uitleg bij de Somalische cultuurworkshop over deze clan-familie verbanden** begrepen Tess en de andere deelnemers de waarde en invloed van deze verbanden beter.
De Somalische vrouw was blij verrast dat Tess de moeite had genomen om de Somalische cultuurworkshop te volgen en haar angst nu wel begreep.
Tess lachend: “Als test ging ze mijn kennis overhoren. Gelukkig, ik was geslaagd!”
* Auteur: Nicky Klomp, Global Talk
** Uitleg: Somalisch clan-familieverband:
In Somalië wordt de sociale orde niet door wetten in standgehouden, maar door onderlinge afspraken en regels. Sociale relaties worden in clan-familie verband geregeld. Het hoofd van de familie neemt de belangrijke beslissingen. Overeenstemming in de groep is hierbij het uitgangspunt. Somaliërs handhaven sociale rust en orde met behulp van het sociaal contract. Op het niet naleven van het sociaal contract staan morele en sociale sancties van de groep.
Hierover bestaat een oud Somalisch gezegde:
“Zonder morele en sociale codes is alles losbandigheid en mistroostige armoede.”
Aan de basis van het sociaal contract ligt verwantschap en afkomst. Leden van een zelfde groep worden geacht elkaar altijd te hulp te schieten of met elkaar samen te werken als er moeilijkheden zijn. Het is nog steeds een gewoonte waardoor Somaliërs van dezelfde clan op elkaar kunnen rekenen en elkaar helpen, waar zij ook zijn.
Als er een probleem in de gemeenschap opgelost moet worden dan komen de oudsten van de groep en de wijze mannen bijeen in een “shir” om over het conflict te praten. Nadat zij tot een besluit zijn gekomen spreken zij hun eindoordeel uit. Op deze manier wordt dus de orde in de Somalische gemeenschap gehandhaafd zonder formeel gezag.
Communicatie, sleutel tot participatie. De Somalische gemeenschap in Nederland
Adri Nieuwhof
Abdullah A. Mohamoud
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties