Pieter Verkuijlen is al ruim 30 jaar NT2 (Nederlands als tweede taal) docent. De afgelopen 8 jaar doet hij dit voor de internationale schakelklas (ISK) van de Metameer school in Stevensbeek. Daarnaast is hij mentor en vakgroep voorzitter van het team. Binnenkort neemt hij afscheid en gaat met pensioen. Maar eerst nog een kijkje op zijn school en in de klas.

Internationale schakelklas

Metameer is een middelbare school met vmbo, havo en vwo in Stevensbeek. 8 jaar geleden kwam in Overloon, 3 km van de school, een AZC (asielzoekerscentrum). Om de leerplichtige kinderen op te vangen werden op school internationale schakelklassen ingericht. Alle kinderen, dus ook van het AZC tussen de 12 en 18 jaar, zijn leerplichtig en moeten binnen 6 weken op school zitten.

Door de grote instroom aan Oekraïense leerlingen is Metameer binnen een jaar twee keer zo groot geworden. Boven op de bestaande tekorten aan docenten en klaslokalen. “Nu zitten we echt op de grens van het haalbare.”

Café Kiev

In de NT2 docent carrière van Pieter heeft hij het allemaal al een keer meegemaakt. AZC’s die plotseling opengingen en net zo snel weer dicht. Vervolgens grotere klassen, tekorten aan docenten en later weer kleinere klassen en een overschot aan docenten.

Het vak van NT2 docent vraagt een grote dosis aan flexibiliteit en inlevingsvermogen. Ook nu. Vooral Oekraïense leerlingen (65%) zorgen voor extra reuring. Dat heeft een aantal oorzaken. Een jaar geleden woonden de leerlingen nog in Oekraïne en hadden nooit kunnen verzinnen dat ze nu in Nederland, op een plattelandsschool in Oost-Brabant, verplicht de Nederlands taal zouden moeten leren. Een aantal wil niet meer terug en is gemotiveerd om te leren en een aantal wil juist wel terug en daardoor minder gemotiveerd.

Daarnaast is het schoolsysteem in Oekraïne streng en strak terwijl het onderwijs in Nederland losser is. En daar maken de leerlingen dankbaar gebruik van. Lachend: “Ik moet oppassen dat het hier niet café Kiev wordt en dus té gezellig. Zodra ze elkaar weer zien wordt er uitgebreid gekletst in het Oekraïens en erg veel gelachen.

Zeker in het begin moest ik hard aanpoten om de klas tot een eenheid te maken waarin iedereen tot zijn recht kwam.”

Hij vervolgt: “Laatst vertelde leerlingen tegen een collega van mij ’een dag niet gelachen is een dag niet geleefd.’ En daar hebben ze natuurlijk ook gelijk in. Maar het fijnste is wel als de klas gezellig, vertrouwd én werkbaar is. Vandaag was zo’n perfecte dag. Iedereen deed goed mee, luisterde en het was ook nog eens gezellig. Daar krijgen we allemaal energie van!”

Nederlands leren

Als een anderstalige leerling met zijn ouders voor de eerste keer komt kennismaken belt hij een tolk als de Nederlandse of Engelse taal onvoldoende is. Want tijdens de kennismaking is ook de intake en dan is het belangrijk dat ze elkaar precies begrijpen.

Na een aantal weken starten ze met de lessen in de klas. Meestal spreken de leerlingen weinig of geen Nederlands. Daarom begint iedereen met een hele praktische leermethode met plaatjes en woorden. Dit is de bruggroep en duurt 6 weken. Er worden woorden geleerd die te maken hebben met school en direct toegepast kunnen worden. Kleine gesprekjes zijn al snel mogelijk.

Ik sta

Tegelijkertijd volgen ze de TPR serie ‘woord voor woord’ van 12 afleveringen, gemaakt door de Groningse universiteit.  Hierin doet een persoon iets voor of wijst iets aan en zegt direct wat het is. Hij doet het voor: “Bijvoorbeeld: ‘ik sta’.” Pieter staat op. “Of: ‘ik zit’.” Hij gaat weer zitten. Allemaal handvatten waarmee ze op een snelle speelse manier snel de taal leren. In combinatie met zijn eigen oefeningen kunnen ze de woorden blijven herhalen en toepassen. Als ze dit onderdeel goed beheersen gaan ze door naar de reguliere lesmethode.

Als je niet begrijpt wat ik bedoel

Door zijn jarenlange ervaring als NT2 docent heeft Pieter met veel tolken gewerkt. Hij kent Global Talk dan ook al jaren. “Toen ik nog in psychiatrie werkte heeft een toenmalige collega, Hanneke Bot nog meegewerkt aan een boekje van jullie: ‘Als je niet begrijpt wat ik bedoel’. Dat boekje was er om zorgverleners tips en adviezen te geven over het werken met een tolk. Toen heette jullie nog TVcN.”

Zelf vraagt Pieter vooral telefonische tolken aan. En dat gaat dat vrijwel altijd goed. “Een enkele keer vraag ik aan de tolk of hij mijn woorden letterlijk wil vertalen. De Arabische taal is héél bloemrijk maar soms is het nodig om iets precies, letterlijk vertaald te krijgen, zonder aanvullingen.”

Nederlandse schoolsysteem

Hij vervolgt: “Een aantal jaar geleden had ik live een tolk nodig voor een grote groep nieuwe Syrische ouders. Deze ouders wilde ik in één keer voorlichten over het Nederlandse schoolsysteem.

In Syrië is het schoolsysteem namelijk anders; als een leerling daar een toets (een soort Cito-toets) maakt is de uitkomst bepalend voor de rest van zijn leven. Lage score betekent bijvoorbeeld technisch onderwijs en snel aan het werk en een hoge score, later naar de universiteit en een beroep met aanzien.

In Nederland ligt dit genuanceerder. De toets is niet bindend. Om later lastige en moeilijke gesprekken te voorkomen hebben we al deze ouders direct voorgelicht in hun eigen taal met een tolk.”

Liever een professionele tolk

In het verleden heeft hij het ook weleens gewaagd om een familielid te laten tolken bij een intake van een leerling. “Het gesprek duurde eindeloos en leek meer op een familiereünie! Normaal duurt een intake 30 minuten. Nu twee keer zo lang. Dan ben ik heel blij dat Global Talk er is. Dat is snel efficiënt en je weet zeker dat de vertaling wordt gedaan door een professionele tolk.”

NB Metameer valt onder de vereniging Ons Middelbaar Onderwijs. OMO heeft de scholen gefaciliteerd met een dienstverleningsovereenkomst. Vooral de klantcode per school maakt dat het nu zeer laagdrempelig is om direct een tolk in te schakelen. Lees hier de case

• Werk je ook dagelijks met tolken? Vraag ze dan online aan.

Online aanvragen? Zo doe je dat